Theo TASS, ngày 19-5, trong một tuyên bố được đánh giá là mạnh mẽ và hiếm thấy từ các đồng minh phương Tây, Pháp, Anh và Canada đồng loạt lên tiếng cảnh báo sẽ áp dụng các biện pháp cụ thể đối với Israel, nếu nước này không chấm dứt chiến dịch quân sự ở dải Gaza và không dỡ bỏ các hạn chế đang siết chặt hoạt động viện trợ nhân đạo tại vùng lãnh thổ này.

Tuyên bố chung, được công bố từ Điện Élysée, cho thấy lập trường thống nhất giữa Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Canada Mark Carney trong việc phản đối sự leo thang bạo lực mà họ gọi là hành động không cân xứng của Israel nhằm đáp trả vụ tấn công do lực lượng Hamas thực hiện vào ngày 7-10-2023.

Không chỉ lên án chiến dịch ở Gaza, ba quốc gia nói trên còn mạnh mẽ phản đối Israel về việc mở rộng khu định cư Do Thái ở Bờ Tây, gọi đây là hành động “bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế” và là trở ngại chính đối với triển vọng về một nhà nước Palestine độc lập. Tuyên bố nêu rõ: “Israel phải chấm dứt các khu định cư, vốn làm suy yếu khả năng tồn tại của một nhà nước Palestine và gây nguy hại cho an ninh của cả người Israel và người Palestine. Chúng tôi sẵn sàng áp dụng các biện pháp khác, bao gồm cả các lệnh trừng phạt có mục tiêu”.

Phản ứng cứng rắn này đánh dấu bước ngoặt đáng chú ý trong chính sách đối ngoại của phương Tây đối với Israel. Việc Anh và Canada, hai đồng minh truyền thống và thường thận trọng khi nói đến chính sách của Israel, cùng với Pháp đưa ra tuyên bố mang tính cảnh báo như vậy cho thấy sự mất kiên nhẫn đang gia tăng trong nội bộ G7.

Nếu Israel không điều chỉnh chính sách trong thời gian tới, nhiều khả năng các quốc gia phương Tây sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế hoặc giới hạn hợp tác quốc phòng. Điều này có thể đặt Israel vào thế cô lập hơn bao giờ hết, đặc biệt khi chính phủ của Thủ tướng Netanyahu đang phải đối mặt với áp lực nội bộ và quốc tế ngày càng lớn.

Được biết, trong tuần qua, quân đội Israel tấn công hơn 670 mục tiêu được cho là của Hamas trên toàn lãnh thổ Gaza. Riêng ngày 18-5, ít nhất 36 người Palestine thiệt mạng trong các cuộc không kích tại khu vực nam Gaza, minh chứng rõ ràng cho mức độ leo thang của chiến dịch.

Izvestia dẫn lời chuyên gia Grigory Lukyanov, nghiên cứu viên Viện Nghiên cứu Phương Đông của Nga cho biết, giới lãnh đạo Israel hiện nay kiên quyết loại trừ phong trào Hamas khỏi bất kỳ tiến trình đàm phán nào liên quan đến tương lai Gaza. Quyết tâm này không đơn thuần là lựa chọn mang tính chiến thuật, mà là biểu hiện rõ ràng của đường lối chiến lược: đặt cược vào sức mạnh quân sự để thay thế cho các giải pháp chính trị.

Động thái gần đây của Thủ tướng Israel Netanyahu được cho là nhằm duy trì sự ủng hộ của cử tri cánh hữu trong nước, nhưng đồng thời cũng đặt Israel vào thế đối đầu ngày càng sâu sắc với cộng đồng quốc tế và thế giới Arab. Việc loại trừ Hamas đồng nghĩa với việc Israel đang tự thu hẹp không gian đối thoại, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia Arab như Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đặt điều kiện công nhận Nhà nước Palestine và giải quyết xung đột Gaza là điều kiện tiên quyết để bình thường hóa quan hệ với Tel Aviv. Đáng chú ý, lập trường cứng rắn của Israel diễn ra song song với sự gia tăng áp lực quốc tế. Không chỉ những cảnh báo gay gắt từ Pháp, Anh và Canada, ngày 19-5, 22 quốc gia yêu cầu Israel ngay lập tức cho phép nối lại hoàn toàn viện trợ vào Gaza.

Hội nghị quốc tế về Gaza dự kiến tổ chức tại New York (Mỹ) tháng 6-2025 được xem là cơ hội cuối cùng để khôi phục phần nào tiến trình hòa bình vốn đã tê liệt trong hơn một thập kỷ. Pháp, Anh và Canada không chỉ kêu gọi ngừng bắn, mà còn cam kết công nhận Nhà nước Palestine và tuyên bố sẵn sàng làm việc với các quốc gia khác để thúc đẩy giải pháp hai nhà nước. Tuy nhiên, nếu Hamas tiếp tục tồn tại về mặt tổ chức và xã hội, điều mà chính giới quân sự Israel cũng thừa nhận là khó tránh khỏi, thì việc gạt bỏ phong trào này khỏi bất kỳ cấu trúc chính trị nào của Palestine có thể khiến tiến trình hòa bình rơi vào bế tắc kéo dài, thậm chí kích hoạt chu kỳ bạo lực mới. Trong khi xung đột vẫn tiếp diễn, câu hỏi đặt ra là liệu Israel có thể đạt được an ninh thực sự nếu cánh cửa đối thoại bị khép lại hoàn toàn?

HÙNG LÂM