Quyết định thu hồi chứng nhận SEVIS của Đại học Harvard có hiệu lực ngay lập tức, khiến 6.800 sinh viên quốc tế rơi vào tình trạng pháp lý bấp bênh và gây ra hiệu ứng domino trên toàn hệ thống giáo dục đại học Mỹ.

Chỉ trong 72 giờ, Đại học Harvard sẽ phải lựa chọn: nộp các tài liệu mà Bộ An ninh Nội địa Mỹ yêu cầu hoặc mất quyền tuyển sinh viên quốc tế. Quyết định thu hồi chứng nhận SEVIS, hệ thống quản lý sinh viên quốc tế đã biến 6.800 sinh viên từ hơn 140 quốc gia phải đối mặt với rất nhiều khó khăn chỉ sau một đêm.

Quyết định của chính quyền ông Trump dựa trên công cụ hành chính ít được biết đến nhưng có sức mạnh to lớn. Bộ An ninh Nội địa đã thu hồi chứng nhận cho phép Harvard truy cập vào Hệ thống thông tin sinh viên và khách trao đổi (SEVIS), theo New York Times. Đây là cơ sở dữ liệu mà các trường đại học phải sử dụng để quản lý và theo dõi hàng trăm nghìn sinh viên quốc tế đang học tập trên khắp đất nước. Theo thư của Bộ trưởng An ninh nội địa Kristi Noem gửi Harvard, quyết định có hiệu lực ngay lập tức. Điều kỳ lạ là sinh viên vẫn có thể giữ visa hợp lệ, nhưng Harvard không còn khả năng đăng ký họ vào cơ sở dữ liệu quan trọng này.

Đối với mỗi sinh viên quốc tế, Harvard phải nhập dữ liệu vào SEVIS để chứng minh sinh viên đó đang theo học toàn thời gian và đáp ứng các điều kiện của visa được cấp. Hệ thống này được giám sát bởi Cơ quan thực thi Luật Nhập cư và Hải quan Mỹ thuộc Bộ An ninh Nội địa. Bộ này  đã cho Harvard 72 giờ để nộp các hồ sơ được yêu cầu nhằm lấy lại chứng nhận. Tuy nhiên, ngay cả khi trường đại học tuân thủ, thời gian để phục hồi tình trạng vẫn chưa rõ ràng.

Quyết định nhắm vào Harvard không phải là hành động đơn lẻ mà báo hiệu cho chiến dịch rộng lớn hơn. Khi được hỏi liệu chính quyền có đang cân nhắc các biện pháp tương tự tại các trường đại học khác, bao gồm Đại học Columbia ở New York không, Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem trả lời: “Đương nhiên, chúng tôi đang làm vậy. Điều này nên là lời cảnh báo cho mọi trường đại học khác để sửa chữa hành vi của mình”, Reuters trích dẫn.

Tác động tài chính từ quyết định này là rất lớn. Như chuyên gia tài chính giáo dục Chuck Ambrose, cựu Hiệu trưởng Đại học Central Missouri, giải thích với Reuters: vì sinh viên quốc tế có khả năng chi trả học phí đầy đủ cao hơn, về cơ bản họ đang trợ cấp cho những sinh viên khác nhận được hỗ trợ tài chính. Giáo sư Robert Kelchen tại Đại học Tennessee chuyên nghiên cứu tài chính đại học, cho rằng việc chặn tuyển sinh sinh viên nước ngoài là “đòn giáng rất lớn đối với Harvard và gửi thông điệp tới các trường đại học khác”.

Dữ liệu từ Trung tâm Thống kê giáo dục quốc gia cho thấy quy mô tác động đáng kể của vấn đề này. Theo Reuters, tại Harvard, 6.800 sinh viên quốc tế chiếm 27% tổng số sinh viên. Tuy nhiên, tại 43 trường khác có ít nhất 1.000 sinh viên, tỷ lệ sinh viên nước ngoài thậm chí còn cao hơn con số đó. Tại Đại học Columbia, sinh viên nước ngoài chiếm 39% tổng số sinh viên vào năm 2023. Thêm vào đó, tại 246 trường khác có ít nhất 1.000 sinh viên, ít nhất 10% sinh viên đến từ bên ngoài nước Mỹ.

Ông Kelchen cảnh báo: “Đây chỉ là đòn tài chính khác chồng lên nhiều đòn giáng đã xảy ra đối với các trường đại học nghiên cứu lớn. Tại thời điểm này, điều duy nhất chưa bị chạm tới là hỗ trợ tài chính cho sinh viên”.

Quyết định của chính quyền ông Trump diễn ra trong bối cảnh Harvard đã chịu những tổn thất tài chính nghiêm trọng. Chỉ trong vài tuần gần đây, trường đại học danh tiếng này đã chứng kiến gần 3 tỷ USD các hợp đồng và tài trợ nghiên cứu liên bang bị đóng băng hoặc chấm dứt. Bộ Y tế và dịch vụ nhân sinh Mỹ cũng thông báo sẽ chấm dứt 60 triệu USD tài trợ cho trường. Tác động sâu rộng của việc mất sinh viên quốc tế có thể nhìn thấy qua cơ cấu của các trường trong Harvard. Tại Trường Kennedy, 59% sinh viên đến từ bên ngoài nước Mỹ. Trường Y tế Công cộng T.H. Chan có 40% sinh viên quốc tế và Trường Harvard Business School có 35%. Các quốc gia gửi nhiều sinh viên nhất đến Harvard bao gồm Canada, Trung Quốc, Ấn Độ, Anh và Hàn Quốc.

TRẦN ĐẮC LUÂN