Thời gian qua, Đà Nẵng chủ động đề xuất Trung ương các cơ chế, chính sách đặc thù mang tính đột phá theo tinh thần Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Qua các đề xuất, Đà Nẵng nhận được nhiều sự ủng hộ, quan tâm của lãnh đạo Trung ương, trong đó, việc hình thành khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế được xem là cú hích để thành phố “vươn mình” trong kỷ nguyên mới.

Thành phố quy hoạch và bố trí quỹ đất tại tòa nhà 22 tầng, Khu Công viên phần mềm Đà Nẵng số 2 để chuẩn bị cho việc thành lập trung tâm tài chính. Ảnh: M.QUẾ

Khu thương mại tự do theo chuẩn quốc tế

Ngày 22-6, UBND thành phố tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, khẳng định nỗ lực của chính quyền thành phố trong phối hợp với các bộ, ban, ngành để tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1142/QĐ-TTg thành lập Khu thương mại tự do thành phố Đà Nẵng.

Khu thương mại tự do Đà Nẵng có quy mô khoảng 1.881ha bố trí tại 7 vị trí không liền kề, bao gồm các khu chức năng: sản xuất, logistics; thương mại – dịch vụ; công nghiệp công nghệ số, công nghệ thông tin và đổi mới sáng tạo và các loại hình khu chức năng khác theo quy định của pháp luật.

Hoạt động, cơ chế, chính sách và tổ chức quản lý đối với Khu thương mại tự do Đà Nẵng thực hiện theo quy định tại Nghị quyết số 136/2024/QH15 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng và các văn bản pháp luật có liên quan. Việc phát triển Khu thương mại tự do Đà Nẵng được thực hiện theo lộ trình phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia, quy hoạch chung của thành phố Đà Nẵng và mục tiêu, định hướng phát triển khu thương mại tự do đã được phê duyệt, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi và hiệu quả.

Theo ông Vũ Quang Hùng, Trưởng ban quản lý Khu Công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng, Quyết định số 1142/QĐ-TTg xác lập những nguyên tắc quan trọng trong vận hành khu thương mại tự do, đó là tự do hóa có kiểm soát trên nền tảng tích hợp các trụ cột hiện đại: tự do lưu chuyển hàng hóa, dòng vốn, dữ liệu, chuyên gia; áp dụng chính sách thuế quan ưu đãi; đơn giản hóa thủ tục hành chính; cơ chế thử nghiệm sandbox đối với đổi mới sáng tạo, công nghệ số, năng lượng mới và bán dẫn; đồng thời tổ chức quản lý theo mô hình tập trung, chuyên nghiệp, chuyển mạnh từ kiểm soát sang kiến tạo.

Việc thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng cũng mang thông điệp rõ ràng: Việt Nam sẵn sàng bước vào giai đoạn cải cách thể chế sâu hơn, linh hoạt hơn, phù hợp với quy luật cạnh tranh toàn cầu. Thay vì ưu đãi bằng giảm thuế, phí, Khu thương mại tự do Đà Nẵng sẽ đi theo mô hình mới, nơi ưu đãi đến từ chất lượng điều hành, tốc độ xử lý thủ tục, năng lực kết nối thị trường và trình độ công nghệ.

Ông Nguyễn Tiến Quang, Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), chi nhánh miền Trung – Tây Nguyên, đánh giá các cơ chế đặc thù của Đà Nẵng được Quốc hội thông qua thời gian qua tạo ra cánh cửa rộng mở, đặc biệt là việc hình thành khu thương mại tự do, gắn với những lợi thế về ví trí, hạ tầng nói chung, hạ tầng giao thông đường biển, đường không, đường bộ của thành phố, tạo không gian phát triển kinh tế rộng mở hơn.

Qua đó, Đà Nẵng sẽ trở thành địa phương có độ mở cao trong giao thương, đầu tư với các nước trong khu vực và thế giới. Khu thương mại tự do sẽ giúp Đà Nẵng phát huy được hết lợi thế khi so sánh với các địa phương khác trong khu vực. Đặc biệt, trong bối cảnh thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam đang bước vào giai đoạn hợp nhất hành chính, sự ra đời của khu thương mại tự do càng có ý nghĩa chiến lược khi đóng vai trò kết nối các khu công nghiệp hiện có với vùng nguyên liệu, nguồn nhân lực và không gian phát triển mở rộng.

Lãnh đạo thành phố (giữa) trao biên bản ghi nhớ hợp tác giữa UBND thành phố với các nhà đầu tư về phát triển Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Ảnh: M.QUẾ

Trung tâm tài chính tập trung lĩnh vực chuyên biệt

Quyết định số 1142/QĐ-TTg nhấn mạnh: phát triển Khu thương mại tự do Đà Nẵng gắn với Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng, hình thành hệ sinh thái kinh tế hiện đại, thông minh, có tính cạnh tranh cao, tạo sức lan tỏa lớn, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Theo Phó Giám đốc Sở Tài chính Đặng Đình Đức, Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng sẽ tập trung các lĩnh vực chuyên biệt là tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các tổ chức và cá nhân không cư trú (như dịch vụ tài chính offshore), các hoạt động thương mại xuyên biên giới gắn với Khu thương mại tự do, các khu công nghệ cao, khu kinh tế mở, khu công nghiệp…; thử nghiệm có kiểm soát một số mô hình mới như tài sản số, tiền số, thanh toán số; thu hút các quỹ đầu tư, quỹ kiều hối, công ty quản lý quỹ vừa và nhỏ; thúc đẩy phát triển các dự án khởi nghiệp cung cấp giải pháp tài chính phục vụ đời sống tiêu dùng, du lịch, thương mại, logistics; các hoạt động hỗ trợ, tư vấn, phát triển các dịch vụ pháp lý có liên quan. Như vậy, trung tâm tài chính sẽ tập trung mạnh vào đổi mới sáng tạo, ứng dụng các công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, lượng tử, dữ liệu lớn, công nghệ chuỗi khối blockchain… để tạo lợi thế cạnh tranh.

Về công tác chuẩn bị thành lập trung tâm tài chính, thành phố quy hoạch và bố trí quỹ đất tại tòa nhà 22 tầng, Khu Công viên phần mềm Đà Nẵng số 2 và khu đất tại trung tâm để bảo đảm các yêu cầu về vị trí địa lý thuận lợi, kết nối sân bay quốc tế Đà Nẵng trong bán kính 5-10km, bảo đảm các điều kiện về viễn thông và dịch vụ phụ trợ, đặc biệt là tính sẵn sàng về tình trạng pháp lý, có thể sớm triển khai để thu hút nhà đầu tư chiến lược, các nhà đầu tư cung cấp các dịch vụ tài chính khác có liên quan trong quá trình kêu gọi và đầu tư xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng.

Thành phố dự kiến sẽ huy động tối đa các nguồn lực đầu tư tư nhân, nguồn vốn ngân sách đầu tư công để đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu, hệ thống cung cấp năng lượng và các hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng giao thông kết nối, hạ tầng xã hội hiện đại theo mô hình đô thị thông minh.

Thành phố tăng cường hạ tầng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để hỗ trợ phát triển tài chính số và công nghệ tài chính như tập trung đẩy nhanh tiến độ các dự án: phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến cho vi mạch bán dẫn với vốn đầu tư 1.800 tỷ đồng; dự án Không gian đổi mới sáng tạo Đà Nẵng với tổng mức đầu tư gần 490 tỷ đồng; xúc tiến, thu hút các doanh nghiệp đầu tư, phát triển các trung tâm dữ liệu theo chuẩn Tier III…

Mặt khác, thành phố sẽ làm việc với các nhà đầu tư chiến lược để nghiên cứu khả năng tham gia đầu tư xây dựng hạ tầng và phát triển khu phức hợp trung tâm tài chính và các dịch vụ đi kèm tại Đà Nẵng. Đối với nguồn nhân lực, thành phố tập trung phát triển nhân lực chất lượng cao trên các lĩnh vực dịch vụ tài chính, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, quản trị tài chính số và các chuyên ngành liên quan để đáp ứng nhân lực tại chỗ trong hoạt động và phát triển trung tâm tài chính; liên kết, hợp tác với các trung tâm đào tạo trong nước và quốc tế để cử các cán bộ của Đà Nẵng đến học tập kinh nghiệm, thực tập tại các trung tâm tài chính quốc tế lớn trên thế giới.

Có thể thấy, thành phố đã và đang chuẩn bị các điều kiện để sẵn sàng hình thành và phát triển Khu thương mại tự do Đà Nẵng và Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng. Với vị thế là trung tâm kinh tế, chính trị và văn hóa của khu vực miền Trung Việt Nam, Đà Nẵng không chỉ đóng vai trò chiến lược về địa chính trị và kinh tế, mà còn là một thành phố biển có vị trí đặc biệt quan trọng trong trục phát triển của quốc gia. Với sự quan tâm của Trung ương và sự đồng thuận, nỗ lực của hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân, Đà Nẵng đang đứng trước thời cơ để tham gia sâu hơn vào chuỗi liên kết tài chính toàn cầu, đóng góp tích cực cho quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng và nâng tầm vị thế quốc gia. Trong tương lai gần, Đà Nẵng với tầm vóc mới, không gian phát triển rộng mở và nguồn lực ngày càng được đầu tư bài bản sẽ trở thành một trong những địa phương đi đầu trong việc thu hút, kết nối và lan tỏa giá trị của nền tài chính hiện đại, minh bạch và bền vững.

MAI QUẾ