Với bảng thành tích đáng nể, họ có nhiều lý do để nói về sự học. Nhưng ẩn sâu dưới nụ cười tự tin, luôn là một hành trình cố gắng và nỗ lực không ngừng…

Anh Trương Quốc Đại (ngoài cùng, bên phải) đang tranh thủ trao đổi với các nhà khoa học hàng đầu về vật liệu tiên tiến và khoa học nano.

Hãy đi, rồi sẽ đến

Một năm trước, chàng sinh viên quê Đà Nẵng Trịnh Quang Thạch (SN 2001) gây ấn tượng khi trở thành thủ khoa tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm Hà Nội với điểm trung bình các môn học đạt 3.98/4.0. Thạch cũng là người có số điểm tốt nghiệp cao nhất Khoa Địa lý đến thời điểm này, mở ra nhiều cơ hội làm việc tại thủ đô. Tuy nhiên, sau lễ tốt nghiệp, anh quyết định từ chối lời mời ở lại trường để về Đà Nẵng dạy học. “Nghề giáo được tôi ấp ủ từ những năm học phổ thông, nhất là khi đạt giải Nhì, môn Địa lý tại cuộc thi học sinh giỏi cấp quốc gia và được tuyển thẳng vào Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Lúc cầm trên tay tấm bằng cử nhân, tôi muốn trở về Đà Nẵng ngay để trải nghiệm cảm giác được đứng trên bục giảng”, Thạch nhớ lại.

Gương mặt tươi tắn, nụ cười thường trực trên môi, chàng trai tuổi Tân Tỵ truyền cảm hứng bằng câu chuyện học tập và hành trình trở về quê nhà làm thầy giáo. Tại Trường Tiểu học và THCS FPT, lứa học trò đầu tiên của Thạch là những cô cậu bé còn ở lứa tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” nhưng sau một thời gian theo thầy đã biết lập kế hoạch và quản lý tốt thời gian. Ngoài giờ lên lớp, Thạch khuyến khích học trò đến thư viện đọc sách, sử dụng điện thoại tra cứu thông tin. Đặc biệt trước kỳ thi, các em buộc phải tự làm đề cương, xây dựng bộ câu hỏi cho môn học rồi trả lời để ghi nhớ nội dung cũng như hình thành thói quen tự học.

Thầy giáo trẻ Trịnh Quang Thạch (ngoài cùng, bên phải) đang khuyến khích học trò sáng tạo hơn nữa trong học tập. Ảnh: HUỲNH LÊ

Khi đứng trên bục giảng, thầy giáo trẻ thường lồng ghép giữa nội dung sách giáo khoa với những câu chuyện thực tế để đưa học sinh đến gần vẻ đẹp địa lý. Ví như, khi dạy đặc điểm địa hình, anh sẽ kể thêm câu chuyện sông Hàn, sông Cu Đê, bán đảo Sơn Trà, Hải Vân quan hay những cánh đồng ở Hòa Vang để các em tự hào về nơi mình sinh sống. Bên cạnh đó, anh sử dụng bản đồ số, ứng dụng địa lý trực tuyến và thực tế ảo (VR) giúp học trò hình dung rõ hơn hiện tượng tự nhiên, khí hậu hoặc địa hình ở mỗi địa phương.

Quá trình giảng dạy, Thạch khuyến khích học sinh áp dụng kiến thức vào thực tế thông qua các dự án nhóm. Đơn cử, học sinh có thể nghiên cứu tình hình ngập lụt ở Đà Nẵng và đề xuất giải pháp dựa trên kiến thức đã học. Hoạt động này không chỉ giúp các em hiểu sâu hơn mà còn rèn luyện khả năng làm việc nhóm, tư duy phản biện và trình bày ý tưởng. Không chỉ là người thầy, Thạch còn trở thành người bạn đồng hành của học sinh trong hành trình khám phá tri thức cũng như truyền đi thông điệp rằng sự học không bao giờ kết thúc. Hãy đi, rồi sẽ đến. Hãy cố gắng, rồi sẽ có thành tựu.

“Trở thành thầy giáo ở quê nhà là quyết định đúng đắn, bởi tôi muốn đóng góp vào sự phát triển của ngành giáo dục địa phương và giúp học sinh có thêm niềm tin và động lực trên con đường học tập”, Thạch nói với ánh mắt tươi vui, nhiều hy vọng. Thời gian này, anh vừa tập trung cho việc giảng dạy, vừa tiếp tục nâng trình độ tiếng Anh lên 7.0 IELTS để có cơ hội xin học bổng du học. Bởi “muốn làm thầy người khác, mình phải giỏi, nắm vững kiến thức và hơn hết là lan tỏa tinh thần không ngừng học tập, hoàn thiện bản thân”.

Học từ phòng thí nghiệm

Từ Cộng hòa Czech, Trương Quốc Đại (SN 1998), nghiên cứu sinh lĩnh vực Advanced Materials and Nanosciences (Vật liệu tiên tiến và khoa học Nano), Đại học Công nghệ Brno, cho biết thành tựu chính của anh tới thời điểm này là kiến thức, kinh nghiệm và những bài học trong thời gian nghiên cứu khoa học. Theo anh, khoa học không dành cho những ai nóng vội, mà đòi hỏi sự nhẫn nại và không ngừng tìm kiếm giải pháp mới. Đó cũng là lý do anh dành phần lớn thời gian ở phòng thí nghiệm trong suốt thời gian theo học ngành Kỹ thuật Môi trường, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng). “Trong khoảng 6 năm theo học đại học, thạc sĩ ở đây, tôi dành phần lớn thời gian trong phòng thí nghiệm và nhận thấy chỉ có nghiên cứu khoa học mới giúp bản thân phát triển kiến thức chuyên môn, tư duy và kỹ năng xử lý tình huống”, anh Đại cho hay.

Đến Cộng hòa Czech làm nghiên cứu sinh từ năm 2023, với anh đây là bước ngoặt trong hành trình học tập, nghiên cứu, nơi mà anh tin rằng “khoa học có thể mang lại những thay đổi tích cực cho cộng đồng”. Anh kể, một trong những yếu tố khiến bản thân yêu thích công việc nghiên cứu là cảm giác được đóng góp vào sự phát triển chung của nhân loại. Làm việc với nhà khoa học hàng đầu, tham gia vào những dự án quốc tế giúp anh thay đổi cách nhìn về vai trò của khoa học trong giải quyết các vấn đề toàn cầu. “Khoa học không phải lúc nào cũng dễ dàng và nhiều lúc tôi cảm giác như mình đang đi trên một lối mòn, không có điểm kết thúc. Nhưng mỗi thí nghiệm, mỗi nghiên cứu dù thành công hay thất bại cũng là một bài học quý giá, giúp mình tiếp cận sự thật gần hơn”, Đại đúc kết.

Thời gian qua, những nghiên cứu của Đại tập trung vào vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu. Anh chia sẻ, vật liệu nano có tiềm năng ứng dụng rộng rãi, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, nơi hệ thống xử lý nước thải vẫn còn nhiều hạn chế. Cùng nỗ lực cá nhân, Đại hướng tới mục tiêu lớn hơn, đó là trong tương lai sẽ đóng góp vào sự phát triển bền vững ở Việt Nam. Vì thế, khi được hỏi về dự định tương lai, anh cho biết mình mong muốn trở về Việt Nam để phát triển các dự án liên quan đến năng lượng tái tạo và công nghệ môi trường. “Tôi tin rằng sự học không dừng lại ở trường lớp hay một quốc gia cụ thể. Nó là hành trình suốt đời, mỗi ngày đều là một cơ hội để học thêm điều mới và tạo ra giá trị cho xã hội”, anh nói.

Hai câu chuyện của Trịnh Quang Thạch và Trương Quốc Đại, một thầy giáo trẻ trên bục giảng và một nhà nghiên cứu nơi phòng thí nghiệm, là hai mảnh ghép khác nhau nhưng cùng chung một mục đích: đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng thông qua tri thức. Thạch chọn trở về quê hương, gieo hạt mầm tri thức cho những cô cậu học trò nhỏ. Ngược lại, Đại đi xa để học, khám phá những điều mới mẻ trong lĩnh vực khoa học và từ đó tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề toàn cầu.

HUỲNH LÊ