Giữa lúc thế giới đang bị cuốn hút bởi các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) của phương Tây, DeepSeek, một mô hình AI đầy hứa hẹn từ Trung Quốc, xuất hiện và gây bão ngay đầu năm mới 2025. Sự xuất hiện của DeepSeek được cho là bước ngoặt trong cuộc đua AI toàn cầu.

Theo Reuters, DeepSeek là một công ty AI của Trung Quốc được thành lập vào năm 2023. Tháng 1-2025, công ty phát hành mô hình mới nhất DeepSeek-R1, mô hình AI mang tính đột phá, có khả năng thiết lập tiêu chuẩn mới toàn cầu, không chỉ về hiệu suất mà còn về giá cả và chiến lược phát triển nguồn mở. Điều thực sự khiến ngành công nghiệp chấn động là tuyên bố của DeepSeek rằng họ đã phát triển mô hình mới nhất của mình, R1, với chi phí chỉ 5,6 triệu USD, một con số cực nhỏ so với hàng tỷ USD mà các “gã khổng lồ” công nghệ Mỹ đã đổ vào AI. Ngay sau khi được công bố, DeepSeek bất ngờ trở thành ứng dụng miễn phí được tải xuống nhiều nhất trên kho ứng dụng (App Store) của Apple tại Mỹ, vượt ChatGPT.

Trên X, Marc Andreessen, người ủng hộ Tổng thống Donald Trump và là một trong những nhà đầu tư công nghệ hàng đầu thế giới, gọi DeepSeek là “một trong những đột phá đáng kinh ngạc và ấn tượng nhất”. Trong nhiều năm qua, Mỹ nỗ lực hạn chế nguồn cung cấp chip AI công suất cao cho Trung Quốc, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Điều đó có nghĩa DeepSeek đã có thể đạt được mô hình chi phí thấp của mình trên các chip AI công suất thấp.

Sự ra đời của DeepSeek, một công ty khởi nghiệp mới 1 năm tuổi có quy mô chưa đến 200 người, không cần dùng đến các tổ hợp chip quá mạnh mẽ trong khi hiệu quả vẫn vượt trội, sẽ buộc các ông lớn công nghệ Mỹ như OpenAI và Google phải xem xét lại chiến lược phát triển. Thay vì dồn tiền vào đầu tư phần cứng mua hàng chục nghìn con chip siêu tốc độ đắt đỏ của Nvidia hay xây dựng các nhà máy AI, các tập đoàn Mỹ có thể phải chuyển sang tối ưu thuật toán để giảm chi phí. Ông Eric Schmidt, cựu giám đốc điều hành của công ty công nghệ Mỹ Google, cho rằng các ông lớn ngành công nghệ Mỹ cần phát triển các sản phẩm AI có nguồn lực ít hơn nhưng khả năng cạnh tranh cao.

Ngày 1-2, một nguồn thạo tin cho biết Bộ Thương mại Mỹ đang điều tra việc DeepSeek có sử dụng các vi mạch (chip) của Mỹ thuộc diện không được phép vận chuyển đến Trung Quốc hay không. Trong tuyên bố mới nhất cùng ngày, Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore (MTI) bác bỏ thông tin liên quan đến việc DeepSeek mua chip của Nvidia tại Mỹ (bị cấm xuất đến Trung Quốc) thông qua các trung gian tại Singapore. Trong khi đó, theo DeepSeek, họ đã sử dụng chip H800 để cung cấp năng lượng cho mô hình học tập lớn của mình.

Nhiều quốc gia đã bày tỏ quan ngại về DeepSeek. Ngày 29-1, Cơ quan bảo vệ dữ liệu Ý (Garante) xác nhận đã gửi thư yêu cầu DeepSeek cung cấp thông tin về cách sử dụng dữ liệu mà họ thu thập được, do lo ngại những rủi ro có thể xảy ra đối với dữ liệu của hàng triệu người dân nước này. Tương tự, Ủy ban Bảo vệ Dữ liệu Ireland yêu cầu DeepSeek cung cấp thông tin chi tiết về cách xử lý dữ liệu của các công dân Ireland. Ngày 31-1, giới chức Hàn Quốc cho biết sẽ yêu cầu DeepSeek giải trình về cách họ quản lý thông tin cá nhân của người dùng. Tương tự, Cơ quan giám sát CNIL của Pháp cũng cho biết sẽ chất vấn DeepSeek về chatbot của họ để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động và những rủi ro liên quan đến bảo vệ dữ liệu.

NGHI VĂN