Ngày 12-2, Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin có cuộc điện đàm kéo dài và hiệu quả cao, trong đó hai bên nhất trí ngay lập tức bắt đầu đàm phán hòa bình về vấn đề Ukraine. Đây là tín hiệu nhen nhóm hy vọng về tiến trình hòa bình ở thời điểm cuộc xung đột này sắp tròn 3 năm.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (bên trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin có cuộc điện đàm ngày 12-2. Ảnh: Reuters/Getty Images

Việc giải quyết tình hình tại Ukraine có thể là trọng tâm trong cuộc điện đàm đáng chú ý này, bên cạnh vấn đề về quan hệ song phương và các chủ đề khác. Theo TASS, Tổng thống Trump kêu gọi chấm dứt nhanh chóng các hành động thù địch và giải quyết vấn đề một cách hòa bình. Trong khi đó, Tổng thống Putin nhắc tới sự cần thiết giải quyết tận gốc các nguyên nhân dẫn đến xung đột và nhất trí với Tổng thống Trump rằng có thể đạt được giải pháp lâu dài thông qua các cuộc đàm phán hòa bình. Tổng thống Nga cũng ủng hộ một trong những luận điểm chính của ông Trump cho rằng đã đến lúc hai quốc gia phải cùng nhau làm việc.

Trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Trump viết: “Chúng tôi nhất trí hợp tác rất chặt chẽ với nhau, gồm cả việc đến thăm đất nước của nhau và để các đội ngũ tương ứng của chúng tôi bắt đầu đàm phán ngay lập tức về vấn đề Ukraine”.

Theo đó, ông Trump đã yêu cầu Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và các quan chức cấp cao khác dẫn đầu nhóm đàm phán của Mỹ. Tổng thống Trump kỳ vọng sẽ có lệnh ngừng bắn ở Ukraine trong tương lai không xa. Bên cạnh đó, ông Trump nhấn mạnh việc Ukraine gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là điều không khả thi. Đây vốn là điểm bất đồng then chốt trong xung đột ở Ukraine. Ngày 12-2, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tuyên bố Washington sẽ không triển khai quân tới Ukraine trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, theo Reuters. Trong khi đó, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết trong cuộc điện đàm, ông Putin đã mời ông Trump thăm Moscow và bày tỏ sẵn sàng tiếp đón các quan chức Mỹ để thảo luận các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Ukraine.

Hai bên cũng nhất trí tiếp tục duy trì liên lạc cá nhân, trong đó có việc thu xếp cuộc gặp trực tiếp. Dư luận đang dõi theo khả năng cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ – Nga diễn ra tại Saudi Arabia theo như tiết lộ của ông Trump trên Truth Social. Theo truyền thông quốc tế, Saudi Arabia có quan hệ tốt với cả lãnh đạo Nga, Mỹ.

Trước đó, đầu tháng 2-2025, hai nguồn thạo tin từ Nga tiết lộ với Reuters rằng Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) được Moscow coi là địa điểm có thể đăng cai hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và ông Putin. Vào thời điểm đó, các nguồn tin này cũng cho biết các quan chức cấp cao của nước này đã đến thăm cả Saudi Arabia và UAE trong những tuần gần đó.

Cùng ngày, Tổng thống Trump cũng có cuộc điện đàm với người đồng cấp Ukraine. Tổng thống Zelensky cho biết trên X rằng: “Chúng tôi đã nói chuyện rất lâu về các cơ hội đạt hòa bình, thảo luận sự sẵn sàng hợp tác ở cấp độ nhóm”.

Ông Zelensky giờ đây đã thừa nhận một thực tế rõ ràng rằng châu Âu không thể đưa ra những bảo đảm an ninh vững chắc cho Kiev nếu không có sự tham gia của Washinton, theo The Guardian. Trong khi đó, phản hồi trước cuộc điện đàm Nga-Mỹ, ngày 12-2, các cường quốc châu Âu, bao gồm Anh, Pháp và Đức, tuyên bố họ phải tham gia mọi cuộc đàm phán trong tương lai về số phận của Ukraine, nhấn mạnh rằng chỉ thỏa thuận công bằng với các bảo đảm an ninh mới có thể đạt hòa bình lâu dài.

Một số quan chức Nga cho rằng còn quá sớm để nói đến bước ngoặt trong quan hệ Nga – Mỹ sau cuộc điện đàm vì mối quan hệ này bị đóng băng trong thời gian quá lâu. Tuy nhiên, các cuộc điện đàm riêng rẽ lần lượt với ông Putin và ông Zelensky cho thấy nỗ lực thực hiện đúng lời hứa của ông Trump trong chiến dịch tranh cử là nhanh chóng chấm dứt xung đột ở Ukraine, đồng thời từ bỏ cách tiếp cận của người tiền nhiệm Joe Biden vốn tránh tiếp xúc trực tiếp cấp cao với Nga và tăng áp lệnh trừng phạt lên nước này, theo Bloomberg.

Nhận định về diễn biến này, ngày 13-2, TASS dẫn thông tin từ Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev khẳng định cuộc điện đàm có ý nghĩa rất quan trọng xét trong bối cảnh tình hình thế giới đầy biến động hiện nay.

Ở góc nhìn khác, Giáo sư Li Haidong tại Đại học Ngoại giao Trung Quốc nói với Global Times rằng sở dĩ Mỹ muốn thoát khỏi cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine theo cách giảm thiểu tối đa mất mát về lợi ích của mình để chuyển trọng tâm sang khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Trong khi đó, theo CNN, quan hệ Mỹ – châu Âu không bao giờ còn như cũ sau cuộc gọi giữa ông Trump và ông Putin. Diễn biến này càng nhấn mạnh hệ tư tưởng “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump và khuynh hướng coi mọi vấn đề hoặc liên minh là một đề xuất có giá trị tính bằng USD. Điều này cũng nhấn mạnh đến sự thoát ly của ông khỏi các cố vấn ảnh hưởng chính sách đối ngoại của phương Tây, những người mà ông cho là đã cản trở trong nhiệm kỳ đầu tiên làm tổng thống của mình.

THƯ LÊ