ĐNO – Ngày 15-2, thảo luận ở hội trường tại kỳ họp bất thường thứ 9, Quốc hội khóa XV về Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Phó trưởng đoàn chuyên trách đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng Nguyễn Duy Minh đề nghị Quốc hội xem xét trao quyền cho Chủ tịch UBND các cấp mạnh mẽ hơn nữa, đề cao vai trò cá nhân người đứng đầu UBND.

Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng dự kỳ họp bất thường thứ 9. Ảnh: VŨ HƯNG

Để hoàn thiện dự thảo, đại biểu Nguyễn Duy Minh góp ý nhiều nội dung quan trọng. Thứ nhất, về nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND các cấp (các Điều 18, 21, 24), theo Tờ trình số 75/TTr-CP ngày 9-2-2025 của Chính phủ đã nhận định vấn đề còn tồn tại, bất cập đó là: tổ chức và hoạt động của UBND các cấp còn chưa tinh gọn, hoạt động của UBND vẫn còn nặng về sự điều hành của tập thể UBND mà chưa phát huy được thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu là Chủ tịch UBND, làm ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả, tính kịp thời trong hoạt động của cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương.

Tuy nhiên, các nội dung tại các Điều 18, 21, 24 trong dự thảo luật chưa thể giải quyết được một cách căn bản tồn tại, bất cập này. Đồng thời khi siết lại kỷ luật hành chính thông qua các hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra thì sai phạm giữa thẩm quyền chung và thẩm quyền riêng khá phổ biến.

Hệ thống các cơ quan ở chính quyền địa phương rà soát, thực hiện đúng thẩm quyền theo quy định pháp luật lại dẫn đến việc mọi việc “lớn, nhỏ” phải đưa ra tập thể UBND họp, thảo luận, biểu quyết.

Thậm chí, các báo cáo thống kê định kỳ, chuyên đề chỉ có tính chất cung cấp thông tin quản lý Nhà nước giữa Trung ương và địa phương cũng phải lấy ý kiến, thông qua biểu quyết tập thể do các văn bản pháp luật đang giao thẩm quyền chung của UBND.

Về nội dung cụ thể thì chỉ trong phạm vi một hoặc một vài ngành, lĩnh vực nhưng hầu hết thành viên phải chịu trách nhiệm họp, biểu quyết trong khi nội dung đó nằm ngoài khả năng chuyên môn của họ. Về hình thức hoạt động thì đây là sự bất cập, làm ách tắc, trì trệ công việc rất nhiều, lãng phí thời gian, nguồn lực, cơ hội.

Để xử lý điểm nghẽn thể chế này, đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét trao quyền cho Chủ tịch UBND các cấp mạnh mẽ hơn nữa, đề cao vai trò cá nhân người đứng đầu UBND.

Theo đó, tại các Điều 18, 21, 24 về quyền hạn, trách nhiệm của Chủ tịch UBND các cấp cần được bổ sung theo hướng tăng trách nhiệm, quyền hạn để Chủ tịch UBND các cấp được quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp mình, trừ các vấn đề mà UBND thảo luận tập thể và quyết định theo đa số, trừ các vấn đề phải thông qua cơ quan quyền lực Nhà nước cùng cấp và bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ; đồng thời quy định cụ thể hơn cơ chế giám sát, giải trình trách nhiệm thông qua chế độ báo cáo tại phiên họp gần nhất của HĐND, UBND và báo cáo cơ quan hành chính cấp trên có thẩm quyền quản lý khi được yêu cầu.

Đại biểu Nguyễn Duy Minh phát biểu thảo luận tại hội trường. Ảnh: VŨ HƯNG

Khi được trao quyền thực chất như vậy thì hoạt động quản lý Nhà nước của UBND các cấp được xử lý nhanh chóng, kịp thời, theo kịp thực tiễn và yêu cầu của người dân, doanh nghiệp, xã hội.

Thứ hai, về chế độ làm việc của UBND tại Điều 37, đại biểu Nguyễn Duy Minh đề nghị quan tâm đến điểm e, điểm g, khoản 2 vì không phù hợp, tạo sự trì trệ, đùn đẩy trong điều hành. Do đó, đại biểu đề xuất Quốc hội xem xét bỏ các điểm e và g, khoản 2 của điều này.

Về vai trò, trách nhiệm và cơ chế quyết định của cá nhân Phó Chủ tịch UBND theo khoản 6 Điều 37, cần làm rõ hơn vai trò, vị trí, trách nhiệm, quyền hạn và mối quan hệ công tác của Phó Chủ tịch UBND đối với Chủ tịch UBND.

Mối quan hệ này là quan hệ phân công, phân chia công việc điều hành của cùng một thẩm quyền hành chính Nhà nước ở địa phương. Do đó cần xác định Phó Chủ tịch UBND thực hiện nhiệm vụ quyền hạn của Chủ tịch và chịu trách nhiệm về quyền hạn, nhiệm vụ được phân công.

Do đó, đại biểu đề xuất sửa lại khoản 6: “Phó Chủ tịch UBND thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND theo phạm vi, lĩnh vực, địa bàn được Chủ tịch UBND phân công hoặc ủy quyền và chịu trách nhiệm cá nhân trước Chủ tịch UBND và trước pháp luật về các quyết định thuộc phạm vi, lĩnh vực, địa bàn được phân công”.

Đồng thời, đề nghị bổ sung 2 nội dung vào khoản 1, Điều 15.  Một là, “Chủ tịch UBND được ủy quyền cho Phó Chủ tịch UBND cùng cấp” để tạo điều kiện thuận lợi, lựa chọn trong điều hành công việc, trong quản lý Nhà nước, qua đó cũng bảo đảm tính thống nhất, phù hợp trong hệ thống luật, nhất là pháp luật về dân sự, luật tố tụng hành chính.

Hai là, bổ sung chủ thể được cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện ủy quyền là Chủ tịch UBND cấp dưới. Điều này tăng cường trách nhiệm cho người đứng đầu, để nội dung được ủy quyền thực hiện kịp thời, hiệu quả hơn.

VŨ HƯNG – AN NHIÊN