Ngành giáo dục và văn hóa đang làm việc cùng nhau nhằm thúc đẩy giá trị văn hóa, nghệ thuật, đặc biệt là việc tích hợp tuồng và bài chòi vào chương trình học. Điều này không chỉ giúp nâng cao nhận thức mà còn phát triển tình yêu của thế hệ trẻ đối với việc gìn giữ di sản dân tộc.

Nghệ nhân bài chòi tương tác và hướng dẫn học sinh hát dân ca bài chòi. Ảnh: THIÊN DUYÊN

Những nỗ lực liên tục

Huyện Hòa Vang là nơi tiên phong trong việc thí điểm đưa dân ca bài chòi vào lớp học, với 100% các CLB “Em hát dân ca” được thành lập tại 30 trường tiểu học và THCS. Để duy trì và tối ưu hóa hiệu quả của các hoạt động này, huyện đã mời các nghệ nhân có kinh nghiệm trong lĩnh vực bài chòi tổ chức các lớp bồi dưỡng cho giáo viên môn âm nhạc, từ đó chuyển giao kiến thức tới học sinh. Bên cạnh đó, các lớp diễn xuất nghệ thuật sân khấu cũng được tổ chức nhằm trang bị kỹ năng cần thiết cho giáo viên trong việc dạy dân ca bài chòi.

Chị Nguyễn Thị Lệ, một trong những nghệ nhân đứng lớp, cho biết: “Tham gia lớp học, các em thể hiện sự hưởng ứng nhiệt tình. Trong thời gian ngắn, nhiều em đã bộc lộ tài năng và hiện nay, hầu hết học sinh và giáo viên đã nắm vững gần 30 làn điệu dân ca cơ bản. Dù tương lai không phải tất cả sẽ đứng trên sân khấu, nhưng những hoạt động này đã tạo ra những khán giả trẻ biết đến và yêu thích dân ca bài chòi”.

Đối với nghệ thuật tuồng xứ Quảng, ngành giáo dục cũng rất chú trọng lồng ghép vào học đường bằng nhiều hình thức khác nhau. Một trong những hình thức phổ biến là chương trình biểu diễn nghệ thuật tuồng do Nhà hát tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh thực hiện mỗi năm với 30 buổi cho học sinh, sinh viên. Nhà hát đã xây dựng các tiết mục phù hợp với từng độ tuổi, từ các vở diễn tạo không khí vui tươi cho học sinh tiểu học như “Anh hùng cờ lau”, đến những trích đoạn gần gũi với nhân vật lịch sử cho học sinh THCS.

Đối với các trường THPT, các trích đoạn thường liên quan đến những tác phẩm có trong chương trình học, qua đó giúp học sinh bổ sung kiến thức về nghệ thuật sân khấu trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. Nguyễn Thị Thu Hiền, học sinh lớp 11 Trường THPT Phan Châu Trinh, cho hay: “Chương trình biểu diễn tuồng tại trường đã để lại ấn tượng sâu sắc cho em. Khi hiểu được những yếu tố nghệ thuật ẩn dụ và chi tiết lịch sử, vở diễn trở nên dễ hiểu và thú vị hơn rất nhiều”.

Duy trì và phát huy di sản từ khán giả trẻ

Dân ca bài chòi cùng nghệ thuật tuồng xứ Quảng đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và di sản phi vật thể đại diện nhân loại. Tuy nhiên, hiện nay, những loại hình nghệ thuật truyền thống này đang đứng trước thách thức lớn về việc thu hút khán giả, đặc biệt là giới trẻ. Việc thiếu sót các thế hệ tiếp theo và kế hoạch phát triển bền vững sẽ dẫn đến sự mai một của những giá trị văn hóa này.