Áp lực học tập không chỉ là câu chuyện của học sinh trung học mà cả những năm đầu đời của trẻ: ngay từ bậc mầm non. Áp lực này không chỉ đè nặng lên các em, mà còn là gánh nặng tâm lý, tài chính và xã hội đối với bậc cha mẹ.

Một thế hệ trẻ em mới ở Hàn Quốc đang phải sống trong áp lực học hành trong khi khi phụ huynh loay hoay tìm mọi cách để con mình không bị tụt lại trong cuộc đua vào các trường “điểm”. Tại Hàn Quốc, cụm từ “kỳ thi thứ tư” (The Fourth Test) mô tả xu hướng cho trẻ em dưới 6 tuổi tham gia các chương trình giáo dục tư nhân trước cả khi bước vào tiểu học. Theo ghi nhận của Financial Times, gần 48% trẻ em lứa tuổi mẫu giáo theo học tại các “hagwon” (thuật ngữ tiếng Hàn chỉ các trung tâm dạy thêm, học viện tư nhân), những trung tâm học thêm nổi tiếng với phương pháp luyện thi nghiêm ngặt.

Đáng chú ý, có tới 1/4 trẻ em dưới 2 tuổi cũng đã được cha mẹ gửi vào các lớp học tư. Những “hagwon” này không đơn thuần dạy vẽ hay kể chuyện, mà tập trung vào các môn học chính như tiếng Anh, toán học, khoa học và cả kỹ năng viết luận vốn thường chỉ xuất hiện ở bậc tiểu học hoặc trung học. Theo SCMP, tại Daechi-dong, khu phố giàu có ở quận Gangnam của Seoul, thường được mệnh danh là “thủ đô giáo dục” của Hàn Quốc, những đưa trẻ chỉ mới 4 tuổi được rèn luyện để viết bài luận tiếng Anh gồm năm đoạn chỉ trong 15 phút.

Cái giá của sự đầu tư này không hề rẻ. Học phí có thể lên tới 1.100 USD/tháng đối với các chương trình mầm non dạy bằng tiếng Anh. Không khó hiểu khi một khảo sát gần đây cho thấy các bậc phụ huynh Hàn Quốc đã chi hơn 558 triệu USD chỉ trong 3 tháng cao điểm năm 2024 cho giáo dục tư thục ở bậc mầm non, một con số phản ánh cả kỳ vọng và nỗi lo sợ thất bại của phụ huynh.

Không dừng lại về mặt kinh tế, áp lực học hành còn gây ra những hậu quả xã hội rõ rệt, đặc biệt dễ ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tâm lý của trẻ. Theo số liệu gần đây của Ủy ban Giáo dục Quốc hội Hàn Quốc, số ca trẻ em dưới 9 tuổi tại ba quận ở Seoul mắc trầm cảm và rối loạn lo âu đã tăng hơn ba lần trong vòng 5 năm qua, gần 20.000 ca được ghi nhận với nguyên nhân chủ yếu là áp lực từ học tập.

Các khu vực nổi tiếng vì trường tốt như Gangnam, Songpa hay Seocho-gu cũng là nơi có tỷ lệ trẻ em mắc trầm cảm và lo âu cao nhất. Đây rõ ràng là lời cảnh báo về hậu quả của giáo dục quá tải. Đằng sau áp lực ấy là kỳ vọng khổng lồ: vào được mẫu giáo danh giá đánh dấu bước đầu tiên trong hành trình gian nan hướng đến các trường đại học hàng đầu của Hàn Quốc. Một số gia đình thậm chí còn mua căn hộ ở các khu học thuật chỉ để con được học đúng trường.

Tại Trung Quốc, tình trạng tương tự cũng đang diễn ra. Dù chính quyền nước này nhiều lần cảnh báo về tình trạng “giáo dục quá tải”, nhưng áp lực từ xã hội và niềm tin vào các trường tư thục vẫn khiến phụ huynh đổ xô đăng ký cho con học từ khi còn rất nhỏ. Giới chức nước này thừa nhận nhu cầu học trường tư thục ngày càng cao khiến chi phí giáo dục leo thang.

Để chấn chỉnh tình hình này, Chính phủ Trung Quốc thông qua luật giáo dục mầm non đầu tiên có hiệu lực từ ngày 1-6-2025 với mục tiêu tăng cường phát triển lành mạnh nền giáo dục mầm non dễ tiếp cận, giá cả phải chăng và chất lượng cao trong cả nước. Điểm nổi bật của luật này là yêu cầu chính quyền địa phương cần bảo đảm việc tiếp cận thuận tiện đến các trường mầm non gần nơi làm việc hoặc nơi cư trú của cha mẹ trẻ em hoặc người giám hộ khác, mà không cần kỳ thi tuyển sinh hoặc đánh giá đầu vào.

Dưới góc nhìn của giới quan sát, chính áp lực nuôi con, chi phí giáo dục đắt đỏ cũng là một nguyên do khiến nhiều người trẻ Hàn Quốc và Trung Quốc ngại lập gia đình và lựa chọn không sinh con. Đây là một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn tới tỷ lệ sinh thấp kỷ lục, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân khẩu học.

THƯ LÊ