Quốc gia khu vực Nam Mỹ Argentina tuyên bố sẽ rút khỏi Tổ chức Y tế thế giới (WHO), một bước đi tương tự mà Mỹ đã thực hiện vào tháng trước.

Theo Reuters, ngày 5-2, phát biểu tại một cuộc họp báo ở thủ đô Buenos Aires, người phát ngôn Phủ Tổng thống Argentina Manuel Adorni thông báo Tổng thống Javier Milei đã chỉ thị cho Ngoại trưởng Gerardo Werthein rút khỏi WHO. Với quyết định này, Argentina đang hướng tới “một quốc gia có chủ quyền trong các vấn đề y tế”. Ông Adorni cho biết, quyết định của Argentina dựa trên những khác biệt sâu sắc về quản lý y tế, đặc biệt trong giai đoạn Covid-19. Ngoài ra, dù WHO hoạt động ở Argentina, nhưng ông Adorni cho biết nước này không nhận được tài trợ từ tổ chức cho công tác quản lý y tế. “Do đó, việc rút khỏi WHO không gây tổn thất nguồn cung cho đất nước và không ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ y tế trong nước”, quan chức này cho biết.

Trước đó, năm 2024, chính phủ của Tổng thống Milei từ chối ký thỏa thuận để quản lý đại dịch trong khuôn khổ của WHO với lý do làm như vậy có thể ảnh hưởng đến chủ quyền quốc gia. Quyết định của Argentina được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp chỉ đạo Mỹ rút khỏi WHO vào ngày 20-1. 

WHO thành lập năm 1948, hiện hoạt động tại hơn 150 địa điểm toàn cầu. Để đạt mục tiêu đó, hoạt động của WHO bằng nguồn đóng góp của các nước thành viên và có vai trò điều phối các nỗ lực quốc tế, đặt ra các tiêu chuẩn y tế, cung cấp viện trợ và thực hiện nghiên cứu nhằm cải thiện vấn đề sức khỏe của con người. Trong đó Mỹ là nhà tài trợ chính phủ lớn nhất, khoảng 20% tổng ngân sách của WHO và lên tới 50% ngân sách dành cho các trường hợp khẩn cấp y tế. Dữ liệu của WHO cho thấy Argentina đóng góp khoảng 8,75 triệu USD tiền phí thành viên cho tổ chức này trong năm 2022 và 2023 – chiếm 0,11% tổng ngân sách. Dự kiến, nước này sẽ đóng góp 8,25 triệu USD trong giai đoạn 2024-2025. Tuy nhiên, phần lớn ngân sách của WHO đến từ các khoản đóng góp tự nguyện.

Với sự ra đi của Mỹ – nhà tài trợ tài chính lớn nhất, cùng với sự nối gót của Argentina đã đặt WHO đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó gây ra 4 tác động tiêu cực chính, gồm thiếu hụt tài chính, gián đoạn các chương trình, khoảng trống lãnh đạo trong lĩnh vực y tế toàn cầu và ảnh hưởng an ninh y tế của Mỹ và Argentina. Giới chuyên gia y tế cho với rằng động thái này của Mỹ và Argentina, sẽ làm suy yếu vị thế của họ, nhất là Washington, trong cộng đồng y tế toàn cầu, đồng thời khiến cho việc ứng phó với đại dịch tiếp theo trở nên khó khăn hơn.

Việc rút khỏi WHO có thể làm giảm vai trò lãnh đạo của Mỹ tại các diễn đàn y tế quốc tế, mở đường cho các quốc gia khác với các chương trình nghị sự y tế khác nhau gia tăng ảnh hưởng. Ngoài ra, việc rời bỏ WHO có thể khiến Mỹ mất quyền tiếp cận dữ liệu y tế toàn cầu quan trọng và cảnh báo sớm về các mối đe dọa y tế mới nổi, từ đó làm suy giảm an ninh y tế quốc gia. Trong khi đó, đối với WHO, việc mất khoản tài trợ lớn sẽ làm suy yếu khả năng ứng phó của tổ chức này trước các cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu, như các đợt bùng phát dịch bệnh và các tình huống khẩn cấp khác.

Ngay sau khi có các động thái nói trên, theo CNN, tại phiên họp thường niên của ban điều hành WHO ở Geneva (Thụy Sĩ) từ ngày 3 đến 11-2, đại diện của các quốc gia thành viên sẽ thảo luận nguồn tài trợ và công việc của WHO cho giai đoạn 2026-2027 cũng như việc cắt giảm khoảng 400 triệu USD trong ngân sách của mình, sau khi Mỹ rút khỏi tổ chức này. Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus kêu gọi Mỹ xem xét lại quyết định và tham gia đối thoại với WHO về các thay đổi tiếp theo. WHO luôn hoan nghênh các đề xuất và ý tưởng từ Mỹ cũng như tất cả các nước thành viên nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động của tổ chức này trong việc hỗ trợ tốt hơn cho người dân toàn thế giới.

LÊ MINH HÙNG