Ngày càng có nhiều tỷ phú Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư thành lập các trường đại học mới. Bên cạnh mục tiêu kinh doanh, xu hướng này được thúc đẩy bởi mong muốn đóng góp thúc đẩy khoa học và công nghệ phù hợp chiến lược phát triển quốc gia.

Zhong Shanshan, người sáng lập Nongfu Spring, là một trong số nhiều tỷ phú Trung Quốc đã thành lập các trường đại học mới trong những năm gần đây. Ảnh: Instagram/@newmoney

Các khoản đầu tư khổng lồ từ giới siêu giàu Trung Quốc đã dẫn đến sự ra đời các trường đại học tư nhân quy mô lớn. Đáng chú ý, những trường đại học này tập trung vào các lĩnh vực chiến lược và đào tạo nhân tài hàng đầu cho đất nước. Bên cạnh đó, việc ưu tiên giáo dục trong hoạt động từ thiện của giới giàu có Trung Quốc cũng tăng đáng kể trong năm qua. Sự thay đổi này phản ánh nỗ lực của quốc gia này trong mục tiêu tự chủ về công nghệ cao.

Xu hướng đầu tư mới

Theo South China Morning Post (SCMP), tháng 1-2025, Zhong Shanshan, người sáng lập công ty đồ uống đóng chai khổng lồ Nongfu Spring và cũng là một trong những người giàu nhất Trung Quốc (theo Bloomberg Billionaires Index) khiến giới đầu tư ngạc nhiên khi công bố kế hoạch chi 40 tỷ NDT (5,5 tỷ USD) trong thập kỷ tới để thành lập Đại học Tiền Đường với tầm nhìn rõ ràng: thúc đẩy nghiên cứu khoa học, ứng dụng các công nghệ mới và bồi dưỡng nhân tài hàng đầu trong các lĩnh vực chiến lược.

Theo kế hoạch, đại học tư nhân này đặt mục tiêu đào tạo 15 chuyên gia hàng đầu mỗi năm, thu hút 500 nhà nghiên cứu hàng đầu và đào tạo 350.000 sinh viên. Tỷ phú Zhong cho rằng, sứ mệnh của các trường đại học là thúc đẩy ranh giới kiến ​​thức và những đột phá khoa học “từ con số không đến số một”. Đây là sáng kiến ​​mới nhất trong làn sóng các trường đại học do doanh nhân đầu tư đang ngày càng gia tăng tại Trung Quốc, đánh dấu sự thay đổi trong cách giới tinh hoa kinh doanh của nước này phân bổ tài sản trong bối cảnh Bắc Kinh đang tăng cường thúc đẩy phát triển khả năng tự cung tự cấp trong một loạt ngành công nghiệp công nghệ cao.

Chỉ vài ngày trước thông báo của tỷ phú Zhong, Bộ Giáo dục Trung Quốc chấp thuận cho Đại học Khoa học và Công nghệ Fuyao (FYUST) được phép tuyển sinh từ năm 2025. Đây là cơ sở giáo dục do tỷ phú Cao Dewang, Chủ tịch của Tập đoàn sản xuất thủy tinh Fuyao Group thành lập với số vốn lên tới 10 tỷ USD. Tầm nhìn của tỷ phú này là đưa vị thế của FYUST ngang tầm với Đại học Stanford (Mỹ) với mục tiêu hỗ trợ chiến lược công nghiệp quốc gia, với các khoa chuyên về khoa học vật liệu, trí tuệ nhân tạo, kỹ thuật cơ khí và kinh tế kỹ thuật số.

Trong khi đó, Viện Công nghệ Phương Đông (EIT), một trường đại học ở thành phố cảng phía đông Ninh Ba với vốn đầu tư 30 tỷ NDT của ông Yu Renrong, Chủ tịch Tập đoàn bán dẫn Trung Quốc Will Semiconductor, đang chuẩn bị chào đón những sinh viên đại học đầu tiên vào cuối năm 2025. EIT có mục tiêu trở thành một trung tâm nghiên cứu chuyên về công nghệ ứng dụng. Các tổ chức do tỷ phú tài trợ khác đầu tư như Đại học Geely Bắc Kinh và Đại học Westlake, đã mở đường cho xu hướng này. Các trường đại học chia sẻ một mục tiêu chung: hỗ trợ chiến lược quốc gia, giải quyết các “nút thắt” về công nghệ và đào tạo nhân tài có thể thúc đẩy các ngành công nghiệp của Trung Quốc tiến lên.

Phù hợp chiến lược phát triển quốc gia

Nhận định về làn sóng đầu tư mới này, SCMP dẫn lời các chuyên gia cho biết Trung Quốc đang rất cần nhân tài có kỹ năng trong lĩnh vực khoa học và công nghệ để thúc đẩy quá trình chuyển đổi công nghiệp, vì hệ thống đại học truyền thống đã phải xoay xở vượt khó để theo kịp các ngành công nghiệp đang phát triển nhanh chóng. “Ngày nay, đổi mới công nghệ ngày càng được thúc đẩy bởi các doanh nghiệp hơn là các trường đại học nên việc các doanh nhân tham gia để lấp đầy khoảng trống này là điều dễ hiểu”, SCMP dẫn lời một chuyên gia cho biết. Nhà kinh tế học Ma Guangyuan có hơn 5 triệu người theo dõi trên nền tảng blog Weibo, cũng đồng tình với chủ trương cần có thêm nhiều trường đại học do doanh nhân hậu thuẫn hơn để thúc đẩy đổi mới đất nước.

Trao đổi với SCMP, ông Donald Dai, Giám đốc điều hành tại một công ty công nghệ có trụ sở tại Thâm Quyến, tin rằng: “Đầu tư vào khoa học và công nghệ là điều đúng đắn về mặt chính trị”. Sự trỗi dậy của các trường đại học do giới tỷ phú hậu thuẫn cũng diễn ra trong bối cảnh lãnh đạo cấp cao kêu gọi các doanh nhân đóng góp nhiều hơn cho xã hội. Đơn cử, trong chuyến thăm tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc vào năm 2020, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khuyến khích các doanh nhân học hỏi tấm gương Zhang Jian, một nhà buôn cuối triều đại nhà Thanh, người đã thành lập hơn 300 trường học khắp cả nước.

THƯ LÊ