Mong muốn giảm thiệt hại do sạt lở đất, 5 học sinh đội C.A.C, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn nghiên cứu hệ thống phát hiện và cảnh báo sạt lở. Hệ thống đoạt giải Nhất tại cuộc thi U-Invent 7 do Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt – Anh (Đại học Đà Nẵng) phối hợp Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thành phố và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tổ chức.

Các thành viên đội thi C.A.C nghiên cứu hệ thống phát hiện và cảnh báo sạt lở đất và đoạt giải Nhất tại cuộc thi U-Invent 7. Ảnh: H.V

Lê Anh Tú (lớp 11A5), Đội trưởng Đội C.A.C bày tỏ, cuộc thi mang chủ đề “Sáng tạo vì một tương lai an toàn hơn” nên nhóm đưa ra ý tưởng nghiên cứu hệ thống phát hiện và cảnh báo sạt lở đất. Bởi sau khi theo dõi các vụ sạt lở đất trên phương tiện truyền thông, đội nhận thấy tần suất xảy ra ngày càng gia tăng, đe dọa tính mạng, tài sản và môi trường sống của người dân, nhất là vụ sạt lở đất tại làng Nủ (huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai) tháng 9 năm ngoái. Mục tiêu của hệ thống là phát hiện, cảnh báo sớm tín hiệu sạt lở đất giúp người dân có thời gian ứng phó và sơ tán, giảm thiểu mức độ thiệt hại.

Tú cho biết, hệ thống gồm phần cứng và phần mềm. Phần cứng là một thiết bị được đặt tại các vị trí sườn dốc, chân đồi hay những nơi từng xảy ra sạt lở đất. Qua đó, các cảm biến của phần cứng giúp thu thập dữ liệu môi trường từ độ ẩm, lượng mưa, độ bão hòa nước, độ nghiêng bề mặt đất kết hợp các dữ liệu địa chất từng loại đất như độ kết dính, độ xốp để tính toán đưa ra mức độ sạt lở đất. Nếu nguy cơ sạt lở đạt mức cao (hơn 70%), hệ thống sẽ phát cảnh báo thông qua thiết bị loa tại khu vực. Trong khi đó, phần mềm là một trang web cập nhật toàn bộ thông tin mà thiết bị phần cứng ghi nhận một cách sinh động và trực quan. Đồng thời, trang web quản lý tình trạng và mức độ hư hại của thiết bị, giúp bảo trì hệ thống lâu dài.

“Hệ thống sẽ thống kê các vụ sạt lở đất lớn, nhỏ đã xảy ra, tổng hợp thông báo cho chính quyền nhằm hỗ trợ tối đa quá trình ứng phó và khắc phục thiệt hại. Quá trình nghiên cứu, em nhận thấy hệ thống có tiềm năng phổ biến rộng rãi tại khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Với những lợi ích mang lại, đội kỳ vọng hệ thống là công cụ đắc lực cho người dân cũng như cơ quan chức năng nhằm ứng phó trước các vụ sạt lở đất”, Tú nói.

Lê Đức Chính (lớp 11A5), thành viên đội cho biết, nếu người dùng là người dân tại khu vực có nguy cơ sạt lở đất, khi mua thiết bị sẽ được hướng dẫn chi tiết cách lắp đặt, sử dụng và bảo trì. Nếu người dùng là cơ quan chức năng, các thiết bị phần cứng sẽ ghi nhận số liệu những vụ sạt lở đất đã diễn ra để tổng hợp, lập kế hoạch khắc phục hậu quả. Có thể nói, trang web được xem là một bản đồ nguy cơ sạt lở giúp chính quyền có cái nhìn tổng quan và chính xác về tình trạng sạt lở từng khu vực. Chi phí sử dụng phần cứng khoảng 400.000 đồng, còn phần mềm sẽ hoàn toàn miễn phí. Vấn đề thương mại hóa, đội dự tính nếu sản phẩm được mua và lắp đặt bởi cơ quan chức năng thì đội sẽ bán dưới dạng bản quyền, nếu mở rộng thành sản phẩm thương mại, đội sẽ điều chỉnh chi phí phù hợp.

“Trong tương lai, đội mong muốn hợp tác với cơ quan chức năng về môi trường bởi công thức tính rủi ro phụ thuộc vào tính chất của từng loại đất, nhưng thông tin này hiện vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, đội sẽ cải tiến thêm nhiều loại cảm biến khác, để cân chỉnh độ rủi ro”, Chính chia sẻ.

Hệ thống phát hiện và cảnh báo sạt lở đất của đội C.A.C vượt qua 39 đội thi đến từ 19 trường THPT trên toàn quốc để đoạt giải Nhất. TS. Nguyễn Thị Mỹ Hương, Trưởng khoa Kinh tế và Kinh doanh, Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt – Anh, thành viên ban giám khảo nhận định, cuộc thi lan tỏa tinh thần dám nghĩ, dám làm và dám bước ra khỏi giới hạn của các em để đưa ra những ý tưởng sáng tạo xuất sắc. Hệ thống phát hiện và cảnh báo sạt lở đất của đội có tính ứng dụng cao, tạo góc nhìn bao quát cho người sử dụng. Thời gian đến, đội cần tích hợp thêm các cảm biến khác để tăng độ chính xác trong hoạt động dự đoán sạt lở đất.

HUỲNH VŨ