ĐNO – Môn Giáo dục địa phương được triển khai trong chương trình giảng dạy THPT từ năm học 2022-2023, nhằm giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về lịch sử, văn hóa, con người và các giá trị đặc trưng của địa phương. Tuy nhiên, việc đưa môn học này vào thực tế không tránh khỏi những hạn chế.

Việc đưa tài liệu giáo dục địa phương vào các trường học góp phần nâng cao hiểu biết về lịch sử, văn hóa dân tộc.

Trước thực tế đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Đà Nẵng đã chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch giảng dạy phù hợp với đặc điểm từng đơn vị. Dù gặp khó khăn trong giai đoạn đầu, nhưng nhờ sự chủ động của các trường, giáo dục địa phương dần đi vào nền nếp. Trong đó, lớp 10 và 11 đã triển khai từ những năm trước, còn lớp 12 sẽ chính thức giảng dạy từ năm học 2024-2025. Việc triển khai muộn đòi hỏi các trường phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đảm bảo học sinh tiếp thu hiệu quả mà không ảnh hưởng đến tiến độ chung.

Tại Đà Nẵng, Trường THPT Nguyễn Trãi là một trong những đơn vị tiên phong triển khai môn học một cách bài bản và linh hoạt. “Ngay sau khi tài liệu giáo dục địa phương lớp 12 được phê duyệt, trường đã gấp rút nghiên cứu nội dung và xây dựng kế hoạch giảng dạy đảm bảo tính hệ thống, khoa học. Đặc biệt, nhà trường đặt mục tiêu hoàn thành chương trình giáo dục địa phương lớp 12 trong tháng 3 để học sinh có thời gian tập trung ôn thi THPT quốc gia từ tháng 4”, thầy Phan Quốc Duy, Phó hiệu trưởng nhà trường chia sẻ.

Bên cạnh việc sắp xếp thời gian hợp lý, nhà trường còn tạo hứng thú học tập cho học sinh bằng các hoạt động trải nghiệm thực tế. Các hình thức như tham quan di tích lịch sử, tổ chức câu lạc bộ, cắm trại… giúp học sinh có cơ hội tiếp cận kiến thức một cách sinh động hơn. Để đảm bảo thời gian học tập và ôn thi, một số nội dung sẽ được rút gọn thông qua các hoạt động ngoại khóa, vừa giúp học sinh tiếp thu kiến thức thực tế hiệu quả, vừa tối ưu chương trình học.

Cô Trần Thị Khánh Ngọc, giáo viên giảng dạy chủ đề “Văn nghệ sĩ tiêu biểu của Đất Quảng”, chia sẻ: “Một trong những điều tôi vui nhất khi dạy giáo dục địa phương là học sinh khá hào hứng khi tìm hiểu về những văn nghệ sĩ địa phương mà trước đây các em ít có cơ hội tiếp cận. Qua môn học, các em không chỉ tiếp thu kiến thức, mà còn hình thành tình yêu và niềm tự hào với văn hóa quê hương. Hiện tại, nhà trường cũng đang phối hợp với tổ chuyên môn Ngữ văn xây dựng kế hoạch cụ thể cho buổi ngoại khóa sắp tới về chủ đề này”.

Bên cạnh đó, cô Trần Thị Mỹ, giáo viên giảng dạy chủ đề Danh nhân lịch sử tiêu biểu của Đất Quảng, cho biết: “Lịch sử sẽ khô khan nếu chỉ học qua sách vở. Vì vậy, chúng tôi kết hợp các hoạt động học tập thực tế để giúp học sinh có cái nhìn sinh động hơn về quá khứ, từ đó hiểu và trân trọng giá trị lịch sử địa phương”.

Nhờ cách tiếp cận này, học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức hiệu quả mà còn được khơi dậy hứng thú khám phá giá trị văn hóa địa phương. Đặc biệt, sắp tới, các em sẽ có cơ hội trải nghiệm chuyến tham quan thực tế tại Khu di tích B1 Hồng Phước – “địa chỉ đỏ” của Đà Nẵng, nơi ghi dấu tinh thần đoàn kết, nghĩa tình của quân dân trong kháng chiến chống Mỹ.

Em Nguyễn Thị Hạnh (lớp 12) chia sẻ: “Trước đây, em chỉ biết đến B1 Hồng Phước qua sách vở, nhưng em rất mong chờ được tham quan để tận mắt chứng kiến di tích và lắng nghe những câu chuyện lịch sử từ người hướng dẫn viên. Em tin rằng, trải nghiệm này sẽ giúp em thấu hiểu và trân trọng hơn những hy sinh của thế hệ cha anh. Hơn nữa, trước đây em và nhiều bạn từng nghĩ giáo dục địa phương chỉ là môn phụ, nhưng qua việc tìm hiểu về giá trị của thành phố, chúng em sẽ yêu thành phố mình”.

Dù vẫn còn những thách thức, nhưng bước đầu, môn giáo dục địa phương đã mang lại hiệu quả đáng kể khi được triển khai linh hoạt và thực tiễn. Trường THPT Nguyễn Trãi là một ví dụ điển hình cho cách tiếp cận sáng tạo, giúp học sinh tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn, đồng thời khơi dậy niềm tự hào và trách nhiệm với quê hương.

Thành công bước đầu này không phải ngẫu nhiên mà có, mà đến từ sự nghiên cứu kỹ lưỡng, lập kế hoạch khoa học ngay từ đầu, đồng thời linh hoạt điều chỉnh trong quá trình triển khai để phù hợp với thực tế. Đặc biệt, đội ngũ giáo viên đóng vai trò quan trọng khi không chỉ nỗ lực tự học, bồi dưỡng chuyên môn mà còn sáng tạo trong phương pháp giảng dạy. Chính sự tận tâm này đã giúp giáo dục địa phương trở thành một môn học gần gũi, ý nghĩa đối với học sinh.

Thầy Nguyễn Đức Phước, Bí thư Chi bộ, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trãi, nhấn mạnh: “Giáo dục địa phương chỉ thực sự hiệu quả khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh, phụ huynh và sự chủ động của nhà trường. Các trường không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn phải đóng vai trò kết nối, tạo môi trường học tập linh hoạt, gắn lý thuyết với thực tiễn. Xây dựng kế hoạch giảng dạy phù hợp, tổ chức hoạt động trải nghiệm và khai thác tối đa giá trị địa phương chính là cách giúp học sinh tiếp thu hiệu quả, từ đó hình thành trách nhiệm và tình yêu quê hương”.

Như vậy, nếu có sự chủ động trong xây dựng kế hoạch giảng dạy ngay từ đầu, cùng với sự hỗ trợ từ Sở Giáo dục và Đào tạo Đà Nẵng, giáo dục địa phương sẽ không chỉ là một phần trong chương trình giáo dục, mà còn là một phần trong hành trình trưởng thành của mỗi học sinh.

H. TRUNG