Ngày 28-5, phiên họp toàn thể của hội nghị quốc tế lần thứ 13 lãnh đạo cấp cao phụ trách an ninh với sự tham gia của hơn 129 đoàn đại biểu từ 105 quốc gia thành viên ASEAN, BRICS, SCO, SNG, Liên đoàn các quốc gia Arab, CSTO và các tổ chức quốc tế khác diễn ra tại thủ đô Moscow (Nga).

Theo RT, phát biểu khai mạc hội nghị, Thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga Sergey Shoigu, khẳng định Nga đang nỗ lực thúc đẩy việc hình thành cấu trúc an ninh toàn cầu công bằng, gắn kết và phi đối đầu, dựa trên nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng chủ quyền, không can thiệp và bảo đảm lợi ích hợp pháp của mọi quốc gia. Ông Shoigu nhấn mạnh: “Hệ thống an ninh thế giới không thể chỉ phục vụ lợi ích của một nhóm quốc gia. Nga ủng hộ trật tự thế giới đa cực và bao trùm, nơi các nước lớn hay nhỏ đều có tiếng nói ngang nhau trong việc định hình tương lai chung.”

Trong video phát biểu chào mừng gửi tới hội nghị, Tổng thống Nga Vladimir Putin tái khẳng định lập trường của Moscow đối với cấu trúc an ninh quốc tế, đó là bình đẳng và không thể chia cắt, nghĩa là tất cả các quốc gia phải có sự bảo đảm chắc chắn về an ninh của mình, nhưng không được gây tổn hại đến an ninh và lợi ích của các quốc gia khác. Tổng thống Putin nhấn mạnh, điều quan trọng là phải hướng tới không gian hòa bình và ổn định, qua đó phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa một cách bền vững. Đối với Moscow, nền tảng để tạo hệ thống an ninh toàn cầu như vậy là các định dạng tương tác đa phương hiện có và đã được chứng minh hiệu quả, ví dụ như Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), Liên minh Kinh tế Á Âu (EAEU), Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các định dạng khác. Tổng thống Nga bày tỏ tin tưởng hội nghị sẽ thúc đẩy đối thoại vì lợi ích của tất cả các quốc gia và dân tộc và các đại biểu tham dự đưa ra các giải pháp mới quan trọng để củng cố hòa bình và ổn định quốc tế.

Một điểm đáng chú ý tại hội nghị năm nay là sự gia tăng tham dự của các nước châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Đại diện của Trung Quốc, Iran, Ấn Độ, Brazil, Nam Phi, Ai Cập, Venezuela… có các bài phát biểu bày tỏ ủng hộ chủ trương của Nga trong việc thiết lập hệ thống an ninh đa phương, phản ánh thực tế địa chính trị hiện nay, thay vì tiếp tục dựa vào các trật tự an ninh đã lỗi thời từ thời Chiến tranh Lạnh. Các quốc gia thành viên ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng luật pháp quốc tế, không sử dụng vũ lực và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Trong khi đó, các nước BRICS và SCO đề cao vai trò của các tổ chức khu vực trong việc đảm bảo an ninh và phát triển bền vững.

Kết thúc hội nghị, các bên thống nhất ra tuyên bố chung, tái khẳng định cam kết xây dựng hệ thống an ninh toàn cầu dựa trên luật pháp quốc tế, vai trò trung tâm của Liên Hợp Quốc và sự hợp tác chân thành giữa các quốc gia không phân biệt quy mô, chế độ chính trị hay mức độ phát triển. Dù không mang tính ràng buộc pháp lý, nhưng tuyên bố này được giới phân tích đánh giá là dấu hiệu cho thấy liên minh an ninh “phía Nam toàn cầu” đang dần hình thành, đối trọng với các cấu trúc an ninh truyền thống do phương Tây dẫn dắt. Việc Nga tổ chức thành công hội nghị nói trên, bất chấp bối cảnh đang chịu nhiều sức ép từ các lệnh trừng phạt của phương Tây, tiếp tục khẳng định vị thế quốc tế và vai trò trung gian hòa giải quan trọng của Moscow trong các vấn đề an ninh toàn cầu. Diễn đàn này không chỉ thể hiện xu thế đa cực hóa đang nổi lên, mà còn cho thấy nhu cầu cấp thiết về cấu trúc an ninh toàn cầu bao trùm, cân bằng và hiệu quả hơn trong thế kỷ XXI.

LÊ MINH HÙNG