ĐNO – Trong bối cảnh giáo dục Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ với những cải cách, đổi mới phương pháp, tích hợp công nghệ và chuyển đổi số, có một con đường lặng lẽ nhưng bền vững vẫn luôn được nhiều thầy cô âm thầm theo đuổi: gieo trồng nội lực tinh thần cho học sinh, bắt đầu từ trái tim người thầy.

Có những người, ngay từ khi bước vào nghề giáo, đã chọn cách gieo trồng nơi tâm hồn học trò, không chỉ bằng tri thức mà bằng tình cảm, khát vọng và một lối sống tử tế. Trải qua thời gian, qua những trải nghiệm, nhiều giáo viên nhận ra rằng, điều chạm đến học sinh không chỉ là những bài giảng trau chuốt hay hệ thống kiến thức logic, mà là sự hiện diện chân thành của người thầy với trái tim biết yêu thương. Dạy học khi ấy không chỉ là giảng bài, mà là chữa lành, là kết nối. Là hành trình đánh thức nội lực nơi mỗi học sinh, bắt đầu từ chính nội lực tinh thần của người thầy.

Mỗi môn học, mỗi cấp học lại đòi hỏi người thầy phải có cách tiếp cận riêng. Nhưng trong tất cả, có một điểm chung: người thầy không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn là người truyền cảm, người đồng hành, người nâng đỡ tâm hồn học trò. Với người dạy Văn – môn học gắn liền với cảm xúc, với con người – điều đó càng trở nên rõ ràng và sống động hơn.

Trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, người ta nhấn mạnh việc dạy “cách” thay vì dạy “cái”, tức là chú trọng vào năng lực, kỹ năng hơn là nội dung. Đó là định hướng đúng. Nhưng với môn Ngữ văn, nếu thiếu đi phần “cái” ấy, thiếu chất văn, thiếu chất tình, thì tiết học sẽ dễ trở nên khô khốc, thiếu hồn.

Vì vậy, người giáo viên dạy Văn cần biết cách gia giảm, linh hoạt. Vẫn hướng đến mục tiêu phát triển năng lực đọc, viết, nói và nghe, kĩ năng phản hồi, sáng tạo… nhưng đồng thời cần biết cách khơi dậy sự rung động, sự thấu hiểu và chiều sâu tâm hồn nơi học trò. Tiết học không chỉ là nơi để trả lời đúng câu hỏi, mà còn là nơi để học sinh được nói ra điều mình nghĩ, được lắng nghe, được gợi mở. Khi học sinh được lắng nghe và tôn trọng, lớp học không chỉ là nơi tiếp nhận kiến thức, mà còn là không gian của sự hiện diện, sự đồng cảm và đối thoại. Ở đó, các em được là chính mình, được gợi mở và lớn lên trong sự tin tưởng.

Chất lượng giáo dục đâu chỉ nằm ở điểm số hay thành tích. Đôi khi, đó là ánh mắt học sinh dịu lại sau một giờ học. Là một lời cảm ơn chân thành. Là sự rưng rưng của cả lớp khi lặng đi vì một chi tiết, một câu chuyện, một lời tâm tình nào đó…

Có thể những điều trên không giúp các em đạt học sinh giỏi, cũng không giúp thầy cô đạt giáo viên dạy giỏi cấp nọ cấp kia. Nhưng đó lại là chất lượng đích thực mà giáo dục hướng đến: nuôi dưỡng những con người biết sống đẹp, biết thương yêu, biết suy nghĩ và phản tỉnh.

Dĩ nhiên, trong hành trình dạy học, không phải lúc nào mọi thứ cũng trọn vẹn. Giữa mong muốn, lý tưởng và thực tế đứng lớp, đôi khi vẫn có những chênh lệch ít nhiều. Thầy cô cũng có những sai lầm, những điều chưa thể làm tốt. Nhưng điều quan trọng là người giáo viên vẫn không ngừng cố gắng, không ngừng trau dồi để hoàn thiện. Vẫn giữ được cho mình một niềm tin bền bỉ vào con đường đã chọn.

Có lẽ sẽ có người mỉm cười hoài nghi về cách dạy học bằng cảm xúc, bằng sự lắng nghe, thấu hiểu. Nhưng có hề gì đâu, vì những điều chân thành, tử tế rồi sẽ chạm tới những điều chân thành, tử tế. Như cách một tia sáng nhỏ vẫn có thể soi ấm một khoảng trời âm u, như cách một người thầy yêu thương thật lòng vẫn có thể đánh thức một tâm hồn non trẻ đang lạc lối.

Nâng cao chất lượng giáo dục không chỉ đến từ mô hình mới hay công nghệ hiện đại. Nó bắt đầu từ người thầy – biết sống tử tế, biết lắng nghe, biết lặng im đúng lúc và đủ yêu thương. Và đôi khi, chỉ cần một người thầy như thế thôi, cũng đủ làm thay đổi cả cuộc đời của một đứa trẻ.

N. NHIÊN