Hiện độ mặn trên sông Cẩm Lệ tại cửa lấy nước của nhà máy nước Cầu Đỏ duy trì ở mức cao, cao nhất là 6.092mg/l vào ngày 10-5, nguy cơ xâm nhập sâu lên sông Yên và Túy Loan. Trước tình hình trên và rút kinh nghiệm đầu vụ hè thu năm ngoái, các đơn vị đang tăng cường quan trắc và kiểm soát độ mặn nguồn nước tại các trạm bơm để chủ động đưa vào ruộng, chuẩn bị cho gieo sạ và cấy lúa vụ hè thu từ giữa tháng 5-2025.

Trạm bơm Túy Loan đang được theo dõi, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ độ mặn để bảo đảm vận hành cấp nước tưới cho lúa. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Đầu vụ hè thu năm 2024, có 143,15ha lúa bị ảnh hưởng do nước tưới bị nhiễm mặn, khô hạn, trong đó, xã Hòa Tiến có 21,75ha, xã Hòa Phong 14,1ha, xã Hòa Nhơn 80ha, phường Hòa Thọ Tây 27,3ha. Đối với các thửa ruộng bị tưới nhầm nước nhiễm mặn, các đơn vị, địa phương đã hướng dẫn nông dân đổ nước ngọt vào ruộng và xả hết mặn rồi gieo sạ lại hoặc tỉa dặm để khôi phục sản xuất…

Ông Phan Thanh Tòng, Trưởng trạm thủy nông Túy Loan thuộc Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Đà Nẵng cho biết: “Hiện nay, chúng tôi liên tục quan trắc độ mặn để có đánh giá và chủ động trong công tác vận hành trạm bơm, bảo đảm không bơm nước có độ mặn vượt quá tiêu chuẩn cho phép vào ruộng”.

Rút kinh nghiệm từ vụ hè thu năm ngoái, Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Đà Nẵng đã chỉ đạo các trạm bơm ở hạ lưu sông Yên và sông Túy Loan thường xuyên quan trắc, theo dõi chặt chẽ độ mặn nguồn nước sông tại bể hút của các trạm bơm.

Đồng thời, chuẩn bị sẵn sàng phương án ứng phó với tình trạng nguồn nước tại các trạm bơm bị nhiễm mặn nặng dọc hạ lưu 2 sông nói trên. Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Đà Nẵng Trà Vũ Quốc Tuấn cho hay, công ty luôn theo dõi đo độ mặn nguồn nước sông Yên và Túy Loan tại các trạm bơm để áp dụng các biện pháp vận hành phù hợp nhằm bảo đảm cấp nước phục vụ đổ ải, gieo sạ, cấy lúa vụ hè thu. Qua đó sẵn sàng chuẩn bị các phương án chống hạn cho đồng ruộng và nhiễm mặn nguồn nước, trong đó có đắp đập bổi để ngăn mặn.

Theo phương án chống hạn và nhiễm mặn nguồn nước tưới cho lúa vụ hè thu, đối với các khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng do nước mặn xâm nhập sâu lên sông Yên và Túy Loan, công ty thường xuyên theo dõi độ mặn và cử cán bộ túc trực đo độ mặn tại bể hút các trạm bơm như:

Túy Loan (xã Hòa Nhơn); Miếu Ông, Dương Sơn (xã Hòa Tiến)… để vận hành các máy bơm nước khi độ mặn thấp hơn mức cho phép (từ 1-2‰, tương đương 1.000-2.000mg/l, tùy thuộc thời kỳ sinh trưởng của cây lúa). Đồng thời, lắp đặt máy bơm điện công suất 7,5kw bơm nước từ kênh tiêu chính tại đội 2, 3 thôn Cẩm Nê (xã Hòa Tiến) để cấp bổ sung cho các diện tích lúa của thôn Cẩm Nê, Yến Nê 1 (xã Hòa Tiến) và đắp đập tạm ngăn mặn tại cửa thu nước của trạm bơm Dương Sơn để phòng mặn.

Khi độ mặn tại bể hút của trạm bơm Dương Sơn cao hơn độ mặn cho phép, không thể hoạt động máy bơm, công ty tiến hành bơm nước từ trạm bơm chính An Trạch và bơm bổ sung nguồn nước từ trạm bơm Yến Nê về hỗ trợ cho phần diện tích của trạm bơm Dương Sơn…

Khi xảy ra trường hợp nước sông Túy Loan bị nhiễm mặn mà trạm bơm Túy Loan có thể vận hành bơm lách mặn khoảng 7-8 giờ/ngày (trong 6-8 ngày) và trạm bơm Thái Lai hoạt động bình thường, công ty triển khai các giải pháp bảo đảm cấp nước tưới cho toàn bộ diện tích khu tưới 120ha.

Tuy nhiên, khi nước sông Túy Loan bị nhiễm mặn nặng và kéo dài 5-7 ngày mà trạm bơm Túy Loan không thể hoạt động, trạm bơm Thái Lai và Trường Loan hoạt động bình thường kết hợp với các giải pháp đắp đập bổi trên các kênh tiêu để lắp đặt trạm bơm lưu động chỉ bảo đảm cấp nước tưới chống hạn cho diện tích khoảng 86ha (toàn bộ khu tưới là 120ha).

Diện tích còn lại (hơn 34ha), công ty đề xuất và triển khai phương án đầu tư khoan 12 giếng ngầm (loại có đường kính 14cm, chiều sâu 47m) để bơm nước bổ sung chống hạn trong thời gian chờ giảm mặn tại bể hút của trạm bơm Túy Loan.

HOÀNG HIỆP