Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ cao đang tạo ra những mô hình kinh doanh mới, đồng thời làm thay đổi cấu trúc thị trường lao động. Khi những công việc lặp lại và đòi hỏi kỹ năng đơn giản dần bị thay thế, năng lực cạnh tranh cá nhân không còn là lợi thế, mà trở thành điều kiện tiên quyết để tồn tại. Trong thời đại số, kiến thức chuyên môn thôi là chưa đủ, người trẻ cần trang bị tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề, khả năng ứng dụng công nghệ và tinh thần chủ động để nổi bật trong thị trường việc làm.

Sinh viên Swinburne Việt Nam học bằng các dự án để nâng cao tư duy phản phiện và giải quyết vấn đề. Ảnh: NVCC

Yếu tố quyết định thành công

Bà Lê Mỹ Nga, Quyền Giám đốc Swinburne Việt Nam, cơ sở Đà Nẵng, nhận định rằng, trong bối cảnh thị trường lao động cạnh tranh gay gắt, mỗi cá nhân cần chủ động xây dựng một “hệ sinh thái kỹ năng” toàn diện. Khi người lao động phát triển toàn diện, doanh nghiệp cũng trở nên linh hoạt hơn trước những thay đổi của thời đại.

Theo bà Nga, có ba yếu tố cốt lõi giúp người trẻ nâng cao năng lực cạnh tranh. Trước hết, khả năng tự học kiến thức liên ngành đóng vai trò quan trọng. Việc chỉ chuyên sâu một lĩnh vực có thể khiến cá nhân tụt hậu trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ. Chẳng hạn, một sinh viên ngành Khoa học Máy tính không chỉ cần giỏi lập trình mà còn phải trang bị thêm tư duy kinh doanh, kiến thức pháp luật, kỹ năng đàm phán, marketing hay ngoại ngữ để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động toàn cầu. Để mở rộng vốn kiến thức, sinh viên có thể tham gia các khóa học ngắn hạn, lấy chứng chỉ bổ trợ hoặc học hỏi từ thực tế. Trong đó, tiếng Anh là công cụ quan trọng giúp tiếp cận nguồn tài liệu và xu hướng mới trên thế giới.

Bên cạnh đó, tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề cũng là những kỹ năng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Những ứng viên có khả năng phân tích vấn đề đa chiều và đề xuất giải pháp sáng tạo sẽ có lợi thế khi tìm kiếm việc làm. Sinh viên có thể rèn luyện kỹ năng này bằng cách tham gia các dự án thực tế, nghiên cứu tình huống hoặc thử nghiệm các phương pháp tiếp cận mới.

Cuối cùng, thành thạo công nghệ là yếu tố không thể thiếu, ngay cả với những lĩnh vực không thuộc ngành công nghệ. Việc ứng dụng AI vào quản lý công việc, marketing, tài chính hay vận hành doanh nghiệp giúp tối ưu quy trình và nâng cao hiệu suất. Do đó, sinh viên có kỹ năng sử dụng công nghệ sẽ có lợi thế cạnh tranh đáng kể trên thị trường lao động.

Sẵn sàng ngay từ giảng đường

Một trong những thách thức lớn của giáo dục đại học hiện nay là khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn. Theo bà Lê Mỹ Nga, trải nghiệm thực tế không chỉ giúp sinh viên khám phá thế mạnh cá nhân mà còn nâng cao năng lực nghề nghiệp. “Kiến thức chuyên ngành chỉ như hạt cát giữa sa mạc rộng lớn. Nếu chỉ học lý thuyết mà thiếu ứng dụng thực tế, sinh viên sẽ khó bắt kịp yêu cầu của thị trường lao động”, bà Nga nhận định.

Với mong muốn xây dựng môi trường học tập toàn diện, bà đã áp dụng các phương pháp đào tạo đổi mới như học tập qua dự án (Project-Based Learning), kết nối doanh nghiệp (Industry Link) và hướng dẫn từ chuyên gia (Mentor Coaching). Những phương pháp này không chỉ giúp sinh viên phát triển toàn diện mà còn rèn luyện kỹ năng bổ trợ, sẵn sàng gia nhập thị trường lao động ngay sau khi tốt nghiệp.

Là Nghiên cứu sinh Tiến sĩ về Quản trị Công nghệ và Đổi mới sáng tạo tại Viện Công nghệ và Đổi mới sáng tạo Thụy Sĩ, bà Nga đặt mục tiêu triển khai chương trình Đổi mới sáng tạo và thiết lập Innovation Hub. Đây sẽ là không gian giúp sinh viên ứng dụng lý thuyết vào thực tế trong các ngành Kinh tế, Quản trị kinh doanh, Truyền thông, Khoa học Máy tính…, từ đó phát triển các giải pháp sáng tạo nhằm giải quyết những vấn đề của xã hội và thị trường thông qua công nghệ cao.

Không dừng lại ở bậc đại học, bà Nga còn hướng đến mở rộng chương trình đến học sinh THPT và THCS, giúp các em sớm trang bị kỹ năng, tạo nền tảng vững chắc để hội nhập vào môi trường học tập và làm việc toàn cầu.

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc xây dựng năng lực cá nhân là yếu tố tiên quyết giúp người trẻ nắm bắt cơ hội và bứt phá trong sự nghiệp. Với định hướng đúng đắn và phương pháp học tập hiệu quả, thế hệ trẻ hoàn toàn có thể tự tin chinh phục tương lai trong thời đại số.

HÀ CHI